سطوح سلامتی

خلاصه کتاب:

مقدمه جرج ویتولکاس

در کتاب The Science of Homeopathy که اولین چاپش در سال ۱۹۷۸ منتشر شد، دانشجویان هومیوپاتی می‌توانند با اصول هومیوپاتی چه از نظر تئوری و چه از نظر کار عملی آشنا و آموخته شوند. در این کتاب جدید، یعنی سطوح داروئی، موارد خاصی از این دانش هومیوپاتی شرح و بسط داده شده و مطالبی نیز اضافه شده است. این دانش در طی مشاهدات من در سی سال گذشته توسعه پیدا کرده و بدنبال آن موضوع The Science of Homeopathy کامل‌تر شده است.

توجه من روی تکمیل موضوعات خاصی بود که قبلاً در کتاب The Science of Homeopathy به اختصار آورده بودم. با این وجود تاکنون نتوانسته‌ام روی بعضی مشاهدات آنطور که باید قانع شوم. لذا ترجیح دادم انتشار آن را به تأخیر اندازم تا پس از جمع‌آوری اطلاعات کامل‌تر از طریق بیمارانی که درمان می‌کنم، آن را به انجام رسانم. حدود بیست سال بعد از انتشار The Science of Homeopathy احساس کردم زمان انتشار این کتاب فرا رسیده است. در حال حاضر شروع به گفتگو در مورد مشاهدات برنامه چهارساله‌ای کرده‌ام که در آکادمی هومیوپاتی کلاسیک در آلونیسوس یونان برگزار می‌کنم. این برنامه به مدت چند سال به‌صورت درس‌های ویدیویی در چند کشور دنیا ارائه شده است. نیاز شدیدی به اطلاعاتی وجود داشت که در کلاس‌های آکادمی در آلونیسوس به پانزده هزار دانشجو از سی و دو کشور مختلف جهان در ده سال گذشته از طریق دروس ارائه شده بود. این نیاز مرا تشویق به نوشتن این کتاب که درواقع جلد دوم The Science of Homeopathy بود، کرد.

سطوح سلامتی حاوی نظرات من است که در طی چهل سال در ارتباط با بیماری‌های حاد و مزمن و اثرشان روی ساختار دفاعی، جمع‌آوری شده است. (رجوع به مقاله The Continuum of a Unified Theory of Disease منتشر شده در Medical Science Monitor، ژورنال آمریکایی در پزشکی رایج). اطلاعات موجود در مقاله در کتاب The level of Health جمع‌آوری و با جزئیات شرح داده شده‌اند. این اطلاعات به درک شرایط عمومی بیمار و ساختار دفاعیش کمک کرده و امکان تشخیص دقیق‌تر را فراهم می‌آورد.

مثل موارد فوق، مشاهدات خود در رابطه با مشکلاتی که هومیوپات‌ها ممکن است هنگام درمان در برخورد با بیماران پیدا کنند را آورده‌ام. این مربوط می‌شود به آنچه که موانع درمان هومیوپاتی نامیده‌ام. معتقدم که برای هر هومیوپاتی دانستن اینکه چرا درمانش نتیجه مورد انتظار را نمی‌دهد، لازم است. همه ما موارد ناموفق داشته‌ایم و باید بدانیم که مشکل کجا قرار دارد و کی باید از متخصصین در روش‌های دیگر استفاده کنیم. پس با داشتن این اطلاعات می‌توانیم درمان را بهتر ارزیابی کرده و با تشخیص هماهنگ کنیم. علاوه بر این، اگر هومیوپات دقیقاً بداند چه چیزی در حال اتفاق افتادن است، می‌تواند آن را توضیح و اگر لازم باشد بیمار را ارجاع دهد، این از خستگی هومیوپات و ناامیدی بیمار جلوگیری می‌کند.

مطالعه بیماران و گرفتن شرح حال چیزی است که قصد دارم در جلد سوم The Science of Homeopathy بیاورم. دوست دارم جلد سوم را با تکیه روی درمان‌های بلندمدت بنویسم و توانایی‌های هومیوپاتی در درمان را نشان دهم.

درمان هومیوپاتی

مقدمه

برای این که بتوان هومیوپاتی را با موفقیت انجام داد، درمان باید بر اساس فهم و درک درست نظریات هومیوپاتی استوار باشد. این نوع برخورد باید از ته قلب فرا گرفته شود زیرا وقتی زمان استفاده می‌رسد، ممکن است نتوان آن را به راحتی در دستورالعمل‌های کتابی پیدا کرد. آن‌ها در واقع باید طوری به ذهن بیایند که انگار قبلاً ملکه شده باشند. مطالعه‌ی همه‌ی این دانش‌ها نیاز مطلق هومیوپاتی است چون شناخت اصول هومیوپاتی موجب ارزیابی بهتر بیماران و در نتیجه نتایج بالینی بهتر می‌شود.

بسته‌ی انرژی فرد ـ نیروی حیاتی هانمن

بسته‌ی انرژی فرد آن طور که در این مختصر آمده با ساختار دفاعی به عنوان یک کل و با سیستم دفاعی به صورت خاص مطرح می‌شود. لذا این اصطلاح (بسته‌ی انرژی) باید به‌عنوان توانایی کلی فرد در کنش با محرک‌های داخلی و خارجی، چه مثبت یا منفی در نظر گرفته شود.

همه موضوع سلامتی یا بیماری به این برمی‌گردد که آیا فرد انرژی کافی برای حفظ تعادل طبیعی یا هموستاز خود دارد یا نه؟ بسته‌ی انرژی، خوب یا بد، پایه و بنیانی است که فرد با آن زاده می‌شود و تحریک آن با داروی هومیوپاتی می‌تواند ساختار دفاعی را فعال کند. وقتی در مورد هومیوپاتی صحبت می‌کنیم، کاملاً آگاه هستیم که هر چیزی بستگی به این سطح از انرژی بیمار دارد.

اینکه درمان موفق باشد بستگی به این دارد که هومیوپات از چه روشی استفاده می‌کند، و بسته‌ی انرژی فرد بیمار در شرایط خوب یا بد و نیز شرایط مناسب ساختار دفاعی قرار دارد یا نه؟ هر چه بسته انرژی بهتر باشد، ساختار دفاعی قوی‌تر بوده و در نتیجه ترتیب علائمی را که هومیوپات مورد استفاده قرار می‌دهد تا داروی صحیح را پیدا کند، واضح‌تر می‌نماید. در شرایط برعکس، پیدا کردن داروی صحیح هومیوپاتی در ارتباط با میزان تضعیف ساختار دفاعی می‌تواند مشکل‌تر شود و این موضوع موجب به‌هم ریختن شدید ترتیب علائم می‌گردد.

ساختار دفاعی

ساختار دفاعی پیچیده و شامل سیستم ایمنی، رتیکولوآندوتلیال، سیستم سمپاتیک – پاراسمپاتیک، سیستم هورمونی و لنفی است. این مجموعه به شکلی بنا شده که اطلاعات ما از چگونگی عملکرد آن هنوز کامل نیست. علیرغم وسایل و تکنولوژی‌ای که علم جدید به ما داده است، بدن ما از ساختارهای دفاعی برای حمایت و حفاظت خود استفاده می‌کند. هم‌چنین ساختار دفاعی از هموستاز مراقبت می‌کند که تعادل طبیعی بدن است و نیاز به دوری از بیماری دارد. آن‌چه را که باید در خاطر داشت این است که وقتی در حین درمان، به‌دنبال داروی هومیوپاتی می‌گردیم، هدف ما همیشه حفظ شرایط طبیعی درونی یا هموستاز با تحریک مثبت ساختار دفاعی بیمار است. وقتی ما سالم هستیم، بدنمان انرژی کافی برای حفظ تعادل و نگهداری آن برای نیازهای داخلی دارد و از طریق آن فرآیندهای فیزیولوژیکی و ساختار دفاعی به‌طور هماهنگ عمل می‌کنند. کم شدن انرژی از طریق هر عاملی که ایجاد تنش و فشار کند، منجر به اختلال در هموستاز و به‌هم ریختن فرآیندهای فیزیولوژیکی حیاتی می‌شود. این می‌تواند نهایتاً منجر به از بین رفتن هموستاز یا حتی مرگ شود.

طولی نمی‌کشد که ساختار دفاعی که برای حفظ سلامتی به‌طور طبیعی و پیوسته در پس زمینه فعال است، قادر نخواهد بود تا تغییرات داخلی را به تعادل برساند و شروع به ایجاد علائم قابل مشاهده برای حمایت از بخش حیاتی درونی بدن می‌کند. تنها وقتی که حالت نامتعادل درونی جدی شد، ساختار دفاعی، با شدت فعال می‌گردد و ایجاد علائمی می‌کند که بیمار آگاه شود. به‌عنوان مثال، وقتی بدن در معرض گرما یا سرمای زیادی قرار بگیرد، ترموستات درونی وارد عملکردی مخالف برای سرد یا گرم کردن می‌شود، ولی اگر این عوامل فشار به مقاومت بدن غلبه کردند، آن‌وقت سرماخوردگی یا گرمازدگی بروز می‌کنند و در این‌جا فرد از علائم بیماری آگاه می‌شود. اگر این علائم سرکوب شوند، آن‌وقت ما مستقیماً فعالیت ساختار دفاعی را از کار انداخته‌ایم و اختلال را وادار می‌کنیم تا به سطوح عمیق‌تر بدن برود.

برخورد آلوپتیک با درمان بیماری در اکثر مواقع به‌صورت سرکوب است، در حالی‌که ساختار دفاعی سعی در حل مشکل می‌کند. آن‌چه ما باید هنگام مطالعه سابقه مشکلات بیمار در نظر بگیریم این است که هیچ چیزی در بدن به‌طور تصادفی اتفاق نمی‌افتد. هر علامت، سندروم یا بیماری – چه حاد یا مزمن – دلیلی برای ظاهر شدن دارند و این بهترین راه ممکن است که از طریق آن ساختار دفاعی بدن را حمایت می‌کند تا زنده بماند.

ساختار دفاعی به‌طور خودکار واکنش‌هایی ایجاد می‌کند که لازم و بهترین واکنش‌های ممکن در آن شرایط خاص بوده‌اند. از لحظه‌ای که با داروهای شیمیایی مداخله و این جریان بروز آزاد را مختل می‌کنیم، ساختار دفاعی وادار می‌شود خود را دوباره بازسازی کرده و باز هم بهترین شکل ممکن دفاعی را انجام دهد. به‌هر حال این شکل جدید همیشه کیفیت پائین‌تری نسبت به واکنش اول دارد. هدف اصلی ساختار دفاعی همیشه تا آن‌جا که امکان داشته باشد دور نگهداشتن و هدایت اختلال به‌طرف بیرون، ترجیحاً در سطح پوست، پرده‌های مخاطی و عضلات – و دور از اعضای حیاتی است. با این وجود اگر ما به‌ بهم ریختن عملکرد ساختار دفاعی ادامه دهیم، آن‌وقت او وادار به مصالحه شده و مجبور می‌شود علائمی را در سطوح عمقی‌تر ایجاد کند که روی اعضای مهم‌تر تأثیر می‌گذارند.

استفاده از علائم برای پیدا کردن داروی درست هومیوپاتی

آن‌چه در این‌جا باید به‌خوبی فهمیده شود این است که علائم اعلام شده از طرف بیمار دشمنان ما نبوده بلکه متحدان ما هستند. ساختار دفاعی هر زمان که نیاز داشته باشد تا از اعضای حیاتی درونی حمایت کند شروع به ایجاد علائم می‌کند. از طریق این علائم می‌توانیم چگونگی عملکرد ساختار دفاعی را متوجه ‌شویم. علائم مسیری که در آن ساختار دفاعی حرکت می‌کند را نشان می‌دهند. در این‌جا تفاوت بزرگی بین درمان‌های هومیوپاتی و آلوپاتی وجود دارد: در هومیوپاتی عصاره‌هایی روی انسان‌ها آزمایش شده تا معلوم شود عصاره به چه صورتی روی بدن تأثیر می‌گذارد و ایجاد علامت می‌کند، و ساختار دفاعی با پاسخ‌های متفاوت به عصاره‌های گوناگون ارزش درمانی هر کدام را مشخص می‌نماید. با مقایسه‌ی علائم ایجاد شده توسط ساختار دفاعی در انسان با تجربه و آزمایش، و علائم ایجاد شده توسط ساختار دفاعی در یک فرآیند بیماری، و سپس پیدا کردن اینکه کدام عصاره در هنگام اثبات اثر دارو شبیه‌ترین علائم به بیمار را ایجاد می‌کند، می‌توانیم داروی درست هومیوپاتی را پیدا کرده و تحریک مثبتی روی ساختار دفاعی بیمار ایجاد نماییم.

این همان چیزی است که ساموئل هانمن آن را درمان مشابه با مشابه می‌نامید که بعداً تبدیل به قانون درمان شد. واقعیت این است که اگر علائم داروی هومیوپاتی و علائم ایجاد شده توسط ساختار دفاعی بیمار در یک حالت بیماری کاملاً شبیه یکدیگر باشند، آن وقت می‌توانیم بگوییم که دو شکل و الگوی مشابه دارند و به عبارت دیگر هر دو می‌توانند ساختار دفاعی را به روش مشابهی تحریک کنند. اگر چنین دارویی به بیمار داده شود، او ساختار دفاعی را با شکل مثبتی تحریک کرده و آن را قادر می‌سازد تا بعد از یک تشدید اولیه احتمالی، بدن را به شرایط هموستاز خود برگرداند.

اگر بدن علیرغم حالت بیماری‌اش، هنوز شرایط نسبتاً خوبی داشته باشد، آن وقت ساختار دفاعی علائمی را ایجاد می‌کند که همانطور که هومیوپاتی می‌گوید شکل واضحی دارند. اگر بدن خیلی سالم نباشد، طبق مفاهیم هومیوپاتی علائم وضوح کمتری خواهند داشت و پیدا کردن داروی درست مشکل‌تر خواهد شد.

ارزیابی درمان بیمار

پیدا کردن داروی درست هومیوپاتی برای شروع درمان بیمار یک چیز است و توانایی تفسیر اثر داروی تجویز شده چیزی دیگر، که اغلب خیلی مهم‌تر است. هومیوپات باید به درستی بداند که آیا بعد از تجویز داروی او، بیمار در جهت درستی می‌رود، به سمت درمان احتمالی یا نه؟ اگر او به درستی نداند که چه اتفاقی افتاده، ممکن است در درمان اشتباه کند و جدا از اینکه درمان را به تأخیر می‌اندازد، ایجاد خطر هم می‌کند. این خیلی بهتر است که پزشک هومیوپات بعد از تجویز دارو و رفع شدن تعدادی از علائم و ایجاد بهبودی، فکر و آن را ارزیابی کند. این حداقل چیزی است که می‌توان انتظار داشت. در این جا اصولی وجود دارند که به هومیوپات می‌گویند بیمار به طرف بهبود می‌رود یا تسکین و یا حتی سرکوب علائم. اگر این اصول کلی درست فهمیده نشوند آن وقت هومیوپات ممکن است متعجب شود وقتی ببیند بیمار که به مدت چند سال درمان می‌شده در همان وضعیت باقی مانده و یا حتی شرایط سلامتی‌اش از زمان شروع درمان بدتر هم شده است.

یکی از امتیازات شرح حال‌گیری‌های هومیوپاتی این است که جزئیات ثبت شده برای سال‌ها باقی می‌مانند. مطالعه‌ی این بیماران دیدگاهی به دست می‌دهد که ساختار دفاعی به چه شکلی در فرآیند درمان عمل می‌کند. مشاهدات بیشماری نشان داده‌اند که وقتی ساختار دفاعی ایجاد بهبود می‌کند، وقایع خاصی اتفاق می‌افتند که هومیوپات یا هر پزشک دیگری می‌تواند از آن‌ها به عنوان خطوط راهنما استفاده کند. این خطوط راهنما دستورهای درمان نامیده می‌شوند و شامل مشاهدات زیر هستند:

۱ـ درمان از مرکز به محیط صورت می‌گیرد. ساختار دفاعی در تلاش برای حفاظت از بدن در مقابل فساد و تباهی از مسیرهای خاصی عبور می‌کند. بعضی از این مسیرها به خوبی شناخته شده‌اند، نظیر رابطه بین اگزما و آسم و نیز بین مشکلات مفاصل و قلب. وقتی جهت درمان مثبت باشد، علائم از عضو مهم‌تر به عضو کم اهمیت‌تر می‌روند و از سطح روحی احساسی به سطح جسمی.

۲ـ وقتی بدن در جهت درمان قرار می‌گیرد علائم در جهت معکوس ظاهر می‌شوند. اگر ساختار دفاعی ـ سیستم ایمنی ـ توسط داروهای شیمیایی یا عوامل دیگر سرکوب شود، این طور است که انگار مسیرهای دفاعی در طی مراحل سرکوب در خاطره‌ی سیستم باقی می‌مانند. همان طور که در بالا شرح داده شد، عواملی که وادار می‌کنند اختلال به سطوح عمیق‌تری برود، از مسیرهای خاصی می‌گذرند. وقتی بدن با تحریک‌های مثبت آنقدر توانایی پیدا کند تا به سرکوب غلبه نماید، اختلال از همان مسیرهایی که آمده و با همان ترتیب، ولی از جهت معکوس بیرون می‌رود. این بدان معنی است که به طور معکوس بازگشت دوباره علائمی را می‌بینیم که در دوره‌ی سرکوب ناپدید شده بودند. شرایط حاد یا مزمن قبلی با هر روشی که درمان شده و به بهبود واقعی رسیده باشند، دیگر بازنخواهند گشت. ولی اگر شرایط حاضر نتیجه‌ی سرکوب و جابجایی شرایط یا بیماری قبلی باشد، دوباره ظاهر خواهد شد. به‌عنوان مثال، افرادی که دچار بیماری‌های مزمن هستند و افرادی که دچار بیماری‌های حاد با تب بالا، قبل از این که بیماری حاد ظاهر شود، می‌شده‌اند، بعد از این که به درستی درمان شدند، دومرتبه دچار بیماری‌های حاد با تب بالا می‌شوند، چون سیستم ایمنی‌شان به شرایط بهتری برگشته است.

۳ـ در هنگام بهبود، علائم از بالا به پایین رفع می‌شوند. به عنوان مثال، بهبود اگزما از صورت به بدن و بعد به اندام‌ها می‌رسد و سپس بدن را از طریق دست و پا ترک می‌کند. این مشاهدات اهمیت کمتری نسبت به دو اصل قبلی دارند، زیرا در طی بهتر شدن شرایط آسمی، رینیت که در ابتدا وجود داشت و سرکوب شده بود، دومرتبه بازمی‌گردد. این جابجایی به مجرای تنفسی فوقانی در جهت درست است چون پرده‌های مخاطی بینی (رینیت) خیلی سطحی‌تر قرار گرفته‌اند و خطر کمتری نسبت به وقتی دارند که ریه‌ها عفونی شده باشند.

همه‌ی این خطوط راهنما در فهم این موضوع کمک می‌کنند که آیا تحریک درمانی که ایجاد کرده‌ایم روی ساختار دفاعی تأثیری مثبت گذاشته یا منفی و این که درمان به طرف بهبود می‌رود یا سرکوب؟ اگرچه این توضیحات ممکن است ساده و یک بعدی به نظر برسند ولی جزئیات بیشتر در ادامه‌ی کتاب خواهند آمد. علاوه بر این «جهت‌های درمان»، بعد از مطالعه کتاب، شروع به یادگیری مشاهدات جدید من (ویتولکاس) در مورد سطوح سلامتی خواهیم کرد. این به ما در ارزیابی دقیق‌تر عملکرد داروی هومیوپاتی کمک می‌کند. من معتقدم که این کمک زیادی به ما به‌عنوان پزشک هومیوپات خواهد کرد، هم در مورد تأثیر بیشتر درمان هومیوپاتی و هم رشد و توسعه آن در آینده.

فهرست مطالب:

نویسنده: جورج ویتولکاس ، George Vithoulkas
مترجم: علی حسینی تهرانی ، بهاره آذر
سال نشر: ۱۳۹۱
ناشر: اشراقیه ، بابازاده