آشنایی با رشته زیست شناسی

زیست‌شناسی یا بیولوژی، دانش مربوط به شناخت و مطالعه دربارهٔ تمامی موجودات زنده است. این دانش به بررسی ویژگی‌ها و رفتار جانداران، چگونگی پیدایش گونه‌ها و  همچنین به بررسی تعامل جانداران با یکدیگر و محیط پیرامونشان و تأثیر وجود آن‌ها در زندگی بشر می‌پردازد. پس می‌توانیم آن را علم زندگی بنامیم. اگر از علاقه‌مندان به رشته زیست شناسی هستید با ما همراه باشید تا در ادامه با مواردی همچون گرایش‌های تحصیلی رشته زیست‌شناسی، زمینه فعالیت و بازار کار و برخی از بهترین کتاب‌های زیست‌شناسی آشنا شوید.

گرایش‌های رشته زیست شناسی

ازآنجایی‌که در رشته زیست‌شناسی مطالعه زندگی و رفتار تمامی موجودات زنده، از جانداران میکروسکوپی گرفته تا گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی موردبررسی و مطالعه قرار می‌گیرد این رشته در مقطع کارشناسی دارای چهار گرایش علوم گیاهی، علوم جانوری، زیست دریا و گرایش میکروبیولوژی (سلولی و مولکولی) است؛ که تنها در ۱۷ واحد تخصصی‌ با یکدیگر تفاوت‌ دارند.

گرایش علوم گیاهی رشته زیست شناسی

 در این گرایش دانشجویان به بررسی و مطالعه دو بخش‌ عمده علوم گیاهی یعنی‌ “فیزیولوژی‌” و “سیستماتیک‌” می‌پردازند. بخش‌ فیزیولوژی مرتبط با‌‌ شناخت‌ زندگی‌ گیاهان‌ و اندام‌های‌ مختلف‌ آن و بخش‌ سیستماتیک‌ درباره‌ اسامی‌ و طبقه‌بندی‌ گیاهان‌ است.

گرایش علوم جانوری رشته زیست‌شناسی

در گرایش علوم جانوری به کاوش و بررسی در سه‌ بخش‌ اصلی‌ جانورشناسی‌ یا بیوسیستماتیک‌، فیزیولوژی‌ جانوری‌ اعم‌ از انسانی‌ و حیوانی‌ و بافت‌شناسی‌ و جنین‌شناسی‌ جانوری‌ پرداخته می‌شود‌. جالب است بدانید که بسیاری‌ از گرایش‌های علم‌ زیست‌شناسی‌‌ به تسلط بر‌ علوم جانوری وابسته‌ هستند. برای‌ مثال‌ یک‌ محقق‌ علوم‌ سلولی‌ و مولکولی‌ باید نسبت به یک‌ جانور و وضعیت‌ زیستی‌ آن‌ آشنایی داشته باشد تا بتواند به تحقیق و بررسی بر روی‌ سلول‌ آن بپردازد. همچنین یک‌ محقق‌ ژنتیک‌ نیز در ابتدا باید بر دانش بیولوژی‌ جانور به‌طور کامل تسلط داشته باشد، سپس درزمینهٔ‌ ژنتیک‌ آن‌ کار کند.

گرایش زیست دریا رشته زیست‌شناسی

 برخلاف‌ دو گرایش‌ علوم‌ جانوری‌ و علوم‌ گیاهی در رشته زیست‌شناسی‌ که‌ بیشتر موجودات‌ خشک زی موردمطالعه قرار می‌گیرند،‌ در گرایش زیست دریا به‌ بررسی‌ و مطالعه‌ جانوران‌ و گیاهان‌ آبزی‌، خواص‌ محیط‌ آبی‌، بیولوژی‌ آبزیان‌ و فعالیت‌های‌ آبزی‌پروری‌ پرداخته می‌شود. همچنین دانشجویان این گرایش علاوه‌ بر بررسی‌ فیزیولوژی‌ آبزیان به‌ مطالعه‌ اکولوژی‌ دریا، یعنی‌ بررسی‌ آلودگی‌ آب‌ دریاها و تأثیر آن‌ بر محیط‌ دریا نیز می‌پردازند.

گرایش میکروبیولوژی(سلولی و مولکولی) رشته زیست‌شناسی

اگر به کاوش و بررسی زندگی جانداران میکروسکوپی علاقه‌مند هستید می‌توانید گرایش میکروبیولوژی رشته زیست‌شناسی را انتخاب کنید. علم میکروبیولوژی در مورد چگونگی استفاده بهینه از میکروارگانیسم‌ها و دانش مربوط به روش‌هایی است که از ضررها و زیان‌هایی که میکروارگانیسم‌ها می‌توانند به حیات انسان‌ها، دام‌ها و نباتات وارد کنند، جلوگیری می‌کند.

ویژگی‌های موردنیاز فعالیت درزمینهٔ زیست‌شناسی

در نظر داشته باشید که علاوه بر علاقه به این رشته، برای داشتن فعالیت و حضوری موفق در بازار کار زیست ‌شناسی، باید از صبر و حوصله کافی برخوردار باشید و به کشف حقایق پدیده‌های طبیعت و موجودات زنده از طریق کندوکاو در آن‌ها، و کارهای آزمایشگاهی علاقه داشته باشید. علاوه بر این موارد، شما باید فردی منظم و جزئی‌نگر بوده و توانایی طبقه‌بندی مطالب را به بهترین شکل داشته باشید. همچنین تسلط درزمینهٔ شیمی ، فیزیک و ریاضی از ملزومات ورود به رشته زیست‌شناسی است.

زمینه فعالیت و بازار کار زیست‌شناسی

بر اساس گرایشی که در رشته زیست‌شناسی انتخاب می‌کنید و فارغ‌التحصیل می‌شوید می‌توانید درزمینهٔ‌های مختلف مشغول به کار شوید.

فارغ‌التحصیلان گرایش علوم گیاهی می‌توانند درزمینهٔ آموزشی فعالیت داشته و به تدریس کتاب‌های زیست‌شناسی دوره متوسطه بپردازند. همچنین می‌توانند در بخش‌های مختلفی مانند کشاورزی زیستی، ژنتیک و بیوتکنولوژی فعالیت داشته باشند.

در گرایش علوم جانوری امکان فعالیت و مشارکت درزمینهٔ کارهای تحقیقاتی و اداره آزمایشگاه‌های دانشگاه‌ها امکان‌پذیر است. ازآنجایی‌که سازمان حفاظت از محیط‌زیست برای بررسی اکوسیستم‌ها به پژوهشگران زیست‌شناسی جانوری نیاز دارد امکان حضور فارغ‌التحصیلان گرایش علوم جانوری در این سازمان وجود دارد.

مراکز تحقیقاتی و پرورش ماهی مکان مناسبی برای فعالیت فارغ‌التحصیلان گرایش زیست دریا است؛ که این افراد می‌توانند بر روی ارزش مواد غذایی دریایی به تحقیق بپردازند و یا در سازمان شیلات مشغول به کار شوند.

گرایش سلولی و مولکولی زمینه فعالیت متنوع‌تر و پرطرفدارتری نسبت به دیگر گرایش‌ها داشته و این افراد می‌توانند در برخی مراکز تحقیقاتی همچون انستیتو پاستور، مرکز تحقیقات ژنتیک، مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک فعالیت داشته باشند.

موسسه استاندارد و یا آزمایشگاه‌های دایر در کارخانه‌های تولید مواد بهداشتی، مواد غذایی و دارویی، واکسن‌ها ازجمله مراکزی هستند که زمینه فعالیت فارغ‌التحصیلان گرایش سلولی و مولکولی در آن‌ها فراهم است.

گرایش‌های کارشناسی ارشد رشته زیست شناسی

در مقطع ارشد گرایش‌های مجموعه زیست‌شناسی به شرح زیر است:

علوم گیاهی

• فیزیولوژی گیاهی
• سیستماتیک و اکولوژی گیاهی
• زیست‌شناسی تکوینی گیاهی

علوم جانوری

• فیزیولوژی جانوری
• بیوسیستماتیک
• زیست‌شناسی سلولی و تکوینی

سلولی و مولکولی

• علوم سلولی و مولکولی
• ژنتیک
• میکروبیولوژی
• بیوشیمی
• بیوفیزیک
• زیست‌فناوری (بیوتکنولوژی) میکروبی
• زیست‌فناوری دریا
• زیست‌فناوری- گرایش صنعت و محیط‌زیست

زیست دریا

• گیاهان دریا
• بوم‌شناسی دریا
• آلودگی دریا
• جانوران دریا

معرفی برخی از بهترین کتاب‌های زیست‌شناسی

در ادامه به معرفی برخی از بهترین منابع و رفرنس های رشته زیست شناسی می پردازیم که می توانید از سایت اشراقیه تهیه کنید.

چکیده و نکات کلیدی زیست شناسی سلولی مولکولی و ضروریات مهندسی ژنتیک

مبانی زیست شناسی سلولی آلبرتس

زیست شناسی سلولی و مولکولی ( احمد مجد )

بیولوژی سلولی مولکولی محمدنژاد

بیولوژی کمپبل

زیست شناسی سلولی مولکولی لودیش